ویژگیهای نقد و مناظره
۱. هدف از نقد و انتقاد، بهتر فهمیدن و دقیق فهمیدن یک موضوع است.
۲. هدف از نقد و انتقاد، نزدیک کردن یک فکر و نظریه به واقعیت است.
۳. اظهار نظر با نقد متفاوت است: اولی مخاطب خاصی ندارد اما دومی برای اصلاح
فکر و سخن و عمل دیگری است.
۴. منتقد تا می تواند باید در متن انتقادی خود، سؤال ها و زوایای جدید طرح کند.
۵. داشتن یک دیدگاه متفاوت، نقد نیست. مستندات و واقعیتها، مبنای نقد و انتقاد
هستند.
۶. نقد شفاهی از نظر مکتوب، بی اعتبار است.
۷. منتقد باید دقیق با نقطه و ویرگول از متن اصلی، نقل قول کند و بعد آن را براساس
مستندات نقادی کند.
۸. نقد به صورت مناظره توسط کسانی معتبر است که هر دو طرف در رابطه با
موضوع مناظره، متون تولید و چاپ کرده داشته باشند.
۹. در مسائل فکری و علمی، مبنای نقد بر واقعیات، آمار و واقعیت ها است. جایگاه
تخیلات و توهمات در مدارهای علمی نیست.
۱۰. در جامعه ای نقد اعتبار پیدا می کند که افراد متخصص در حوزه تخصصی خود
نقادی کنند.
۱۱. اگر منتقد نکته ای ر ا از متن مکتوب متوجه نمی شود، ابتدا سؤال می کند و بعد
نقد می کند.
۱۲. پیش ذهنیت از نویسنده یک متن، نقد و انتقاد را مخدوش و بی اعتبارمی کند.
۱۳. به میزانی که انتقادات کلی باشند از اعتبار آنها کاسته می شود. مبنای کار
علمی و انتقادی در پرداختن به جزئیات است.
۱۴. بالاترین سطح اعتبار یک فرد علمی و فکری، نوشته های اوست. سخنرانی و
ارائه شفاهی مطالب پایین ترین سطح است.
۱۵. منتقد بر نویسنده متن، القاب نمی گذارد.
۱۶. کسی که در یک موضوع تخصص نداشته و متون تولید و چاپ نکرده، به لحاظ
علمی نمی تواند انتقاد کند.
۱۷. منتقد، متن و سخن و فکر فرد را نقد می کند و نه شخص او را.
۱۸. کسی که نقد علمی می شود، وظیفه مدنی دارد که به انتقادات پاسخ دهد.
۱۹. نقدی که به آمار و مستندات تجربی و تاریخی اتکاء داشته باشد، معتبرتر است.
۲۰. منتقد در بیان و لحن، شخصی احساسی و عصبانی نیست. ادب و صداقت او
مقدم بر انتقاداتش است.
۲۱. منتقد و انتقادشونده هر دو باید در یک موضوع تخصص داشته باشند و متون
تولید و چاپ کرده داشته باشند.
۲۲. نقاد از این عبارات، فراوان استفاده می کند: حدس می زنم. تصور می کنم. به
نظرم می آید. شواهد اینگونه نشان می دهد. آمار چنین تصدیق می کند.
۲۳. نقد فکری و علمی باید مکتوب و علنی باشد اما نقد از رفتار حتما باید به صورت
خصوصی به افراد منتقل شود.
۲۴. محل تحصیل، اساتید و متون علمی منتقد بر کیفیت نقد او بسیار تأثیرگذار
است.
۲۵. اندیشه ها سطح اعتبار دارند و به تدریج اصلاح می شوند. می توان با استدلال،
مستندات و آمار، اندیشه ها را تکامل بخشید.
۲۶. منتقد باید مراقب باشد تا آنچه که خودش دوست دارد بگوید را به حساب متن
دیگری نگذارد و متن او را تحریف نکند.
۲۷. استفاده از کمیت ها، دقّت و اعتبار نقد را افزایش می دهد.
۲۸. علمی ترین متن و علمی ترین نقد آن است که نویسنده، تعاریف خود را از
مفاهیم از یک طرف و مفروضات و استوانه های فکری را از طرف دیگر به طور دقیق
مکتوب کند.
۲۹. در نقادی و مناظره، مبنای استدلال پژوهش های علمی است.
۳۰. استانداردگذاری برای نقد و مناظره، مسئولیت دانشگاه ها، متخصصین و
انجمنهای علمی است.
دکتر محمود سریع القلم - به نقل از ایسنا 94/1/18
این فصل را با من بخوان، باقى فسانه است