فلیکس کلاین (1925-1849 میلادی) ریاضیدان آلمانی و عضو آکادمی علوم برلین  در

سال 1882 نمونه جالب دیگری از سطح یک رویه طرح کرده است که بطری کلاین

( klein bottle )  معروف شده است. این بطری سطح کاملاً بسته ای دارد. با وجود

این، برای آن نمی توان رویه داخلی یا خارجی معلوم کرد و به عبارتي ديگر حجم آن

صفر است. این شکل هم مثل نوار موبیوس داری یک رویه است ولی بر خلاف آن هیچ

کناره ای ندارد. می توان برشی از آن بدست آورد که هر نیمه آن یک نوار موبیوس

تشکیل دهد. بطری کلاین را می توان به هر طرفی چرخاند بدون اینکه هیچ اتفاقی برای

مایع درون آن بیفتد.

 

 

 

بطری کلاین و نوار موبیوس در نظریات در کیهان شناسی:

 

در کیهان شناسی مطرح شده است که کیهان را به شکل زین اسب میداند و اشکالی

نیز به نام بطری کلاین و نوار موبیوس ارائه شده است. در بطری کلاین جهان بسته است

و به شکل یک بطری است در نوار موبیوس جهان درون و بیرون ندارد، اگر حرکت در جهان

را از جایی شروع کنیم که روی نوار باشد که سرانجام از زیر نوار سر درمی آوریم و یا

اگر از زیر آن شروع کنیم به روی آن خواهیم آمد.

 

 

 

 

بطری کلاین و نوار موبیوس در نظریات در معماری:

خاصیت موبیوسی: خاصیتی است که رابطه بین «درون» و «بیرون» را وارونه می‌کند.

یعنی هر نقطه از یک سطح موبیوسی در عین حال که درون است، بیرون نیز می‌باشد!

بنابراین در یک تغییر پیوسته، نوعی دگرگونی در ماهیت یک فضا صورت می‌گیرد.

در واقع در این حالت فضا خاصیت دو گانه اما پیوسته پیدا می‌کند.

خاصیت موبیوس که گذر از درون به برون و از برون به درون را ممکن می‌کند، کمابیش

توانسته است بر فراز شکاف حاصل از دوگانگی (ثنویت) پلی بزند (شایگان،۱۳۸٠).

بنابراین، فضای میان «برون و درون»، «پیوستگی» و «تکرار» با یک تعریف ریاضی به یک

سطح هندسی تبدیل می‌شود. سطحی که بر آن در هر لحظه ای هم داخل و هم خارج

فضا هستیم. این ویژگی در طراحی معماری مورد توجه قرار گرفته است.

 

 

خانه بطری کلاین – klein bottle house

در این خانه احساسی از رسیدن به طبیعت و یک محیط زیست منحصربه‌فرد، در تضاد

با تمام خانه‌های آن شهر وجود دارد. موقعیت ساختمان مکان یابی و ارتباط آن با بادهای

غالب، نقاط احتمالی ورودی، توپوگرافی و پوشش گیاهی در نظر گرفته شده و کاملاً با

محدودیت‌های سایت هم خوانی دارد.

معماران استرالیایی (کارلس رایان وپرهران) به ایده بطری کلاین به خاطر زیبایی آن گرایش

داشتند و به قرار دادن اتاق‌ها درون بطری، به شکل اشیای جا داده شده درون آن ، نگاه

می کردند.

خانه بطری کلاین (klein bottle house ) درون بافت درختی بر روی تپه‌های شنی با

فاصله کوتاهی از ساحل وحشی ۱۶ واقع شده‌است.

 

 

از همان اول شرکت ساختمانی ام‌ سی‌ آر می‌خواست که خانه‌ ای طراحی کند تا در

داخل خط درخت‌های موجود در ناحیه حرکت کند، به همین دلیل در طراحی این ساختمان

آن‌چه به عنوان مارپیج یا همان ساختمان پوسته مانند آغاز شد در نهایت به مارپیچی

پیچیده‌تر و به بطری کلاین توسعه یافت. آن‌ها مشتاق بودند که از نظر توپولوژیکی به

بطری کلاین وفادار باشند.

موقعیت سایت ساختمان و ارتباط آن با بادهای غالب، توپوگرافی و پوشش گیاهی منطقه

همه با محدودیت‌های سایت و ساختمان هم‌خوانی دارند.

دیوارهای این خانه مانند اریگامی‌های کاغذ تا و چین دارند، اتاق‌ها حول محوری مرکزی که

حایط را شمای می‌شود قرار گرفته‌اند و چشم‌انداز زیبایی از بالا به پایین ایجاد کرده‌اند.

سنت استفاده از هندسه تجربی در طراحی این ساختمان برای به کارگیری و برآورده کردن

نیازهای معاصر به صورت بسیار زیبایی به کار گرفته‌است و به اتاق‌ها درون بطری به شکل

اشیا جا داده شده درون آن نگاه شده‌است.

کیفیت پیچشی پوسته حلقه ای ساختار به خصوص در بافت درختی گردهمایی آرامش

بخشی را به ارمغان آورده است.

 

 

** یک جزوه کوتاه با گردآوری حسین محمد نژاد